QARO'ZBРУСENG

26-mart - Xalıq aralıq "Aral teńizi kúni"

26-mart - Xalıq aralıq "Aral teńizi kúni"

1911-1962-jıllarda Aral teńiziniń kólemi eń joqarı bolıp, 53,4 metrdi, al suw kólemi 1064 kub kilometrdi quraǵan edi. Teńiz transport, barlıq xojalıǵı, klimat sharayatı jaǵınan da úlken áhmiyetke iye bolǵan. Aral teńizine Sırdárya hám Ámiwdáryadan hár jılı derlik 56 kub kilometr suw kelip quyılar edi.

Aral teńizi kólemi 20 metr páseyiwi nátiyjesinde ol endi bir pútin teńiz qálpin joǵalttı. Onıń jaǵaları 60-80 kilometrge shegindi. Teńizdiń suwı qashıp ketip, túbi 4 million gektardan artıǵıraq maydanda kórinip qaldı. Aral teńiziniń qurıǵan ultanında hár jılı 15-75 million tonna shań kóteriledi. Bulardıń barlıǵı Aral boyı klimatınıń ózgeriwine alıp keldi. 1983-jıldan baslap Aral teńizi balıq awlawǵa jaramsız bolıp qaldı.

Házirgi kúnde Aral teńiziniń ultanındaǵı shań-tozańnıń hawaǵa kóteriliwiniń aldın alıw maqsetinde seksewil nálleri egilip atır. Bul Aral boyı aymaqların apatshılıqtan qorǵaw bolıp esaplanadı.